Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to be at the risk of

  • 1 periclum

    pĕrīcŭlum (contr. pĕrīclum, very freq. in the poets, e. g. Plaut. Bacch. 4, 7, 29; Ter. And. 2, 2, 13; 5, 1, 2; 5, 2, 26 al.; Lucr. 1, 580; 2, 5 et saep.; Verg. A. 2, 709; 751; 3, 711 et saep.; Juv. 6, 94), i, n. [root, Sanscr. par, pi-par-mi, to conduct, guide; Gr. peraô, to pierce; poros. a way through, passage; Lat. porta, portus, ex - perior, per-itus; cf. Germ. fahren, Gefahr], a trial, experiment, attempt, proof, essay (class.; cf. disorimen).
    I.
    Lit.:

    fac periculum in litteris,

    Ter. Eun. 3, 2, 23:

    miser est homo qui amat... Scio qui periclum feci,

    Plaut. As. 3, 3, 27:

    priusquam periclum faceret,

    Caes. B. G. 4, 21:

    ex aliis,

    Ter. Heaut. 1, 2, 36:

    alicujus fidei periculum facere,

    to make trial of, to try, Cic. Verr. 1, 12, 34:

    quā in re tute tui periculum fecisti,

    id. Div. in Caecil. 8, 27: legionum, Auct. B. Afr. 79.—
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., an attempt in writing, an essay:

    faciunt imperite, qui in isto periculo non ut a poëtā, sed ut a teste, veritatem exigent (speaking of a poem in honor of Marius),

    Cic. Leg. 1, 1, 4; Aus. Idyll. 10, 215.—
    B.
    Risk, hazard, danger, peril (which acompanies an attempt;

    the common signif. of the word): meo periclo rem gero,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 100:

    tuo ego istaec dicam illi periculo,

    id. ib. 4, 2, 17:

    periculum facere,

    to run a risk, id. ib. 1, 1, 63:

    si ei subito sit allatum periculum discrimenque patriae,

    Cic. Off. 1, 43, 154:

    salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur,

    id. Imp. Pomp. 5, 12:

    discriminum et periculorum comites,

    id. N. D. 2, 66, 166:

    obire pericula ac labores,

    Liv. 1, 54:

    periculum adire capitis,

    to run the risk of one's life, Cic. Rosc. Am. 38, 110:

    in periculo animarum suarum,

    Vulg. 1 Par. 11, 19:

    subire pro amico,

    Cic. Part. 19, 66:

    suscipere,

    to take upon one's self, id. Mur. 36, 76:

    ingredi,

    id. ib. 2, 4:

    conflare alicui,

    to cause, occasion, id. Sull. 4, 13:

    intendere in aliquem,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    intendere alicui,

    id. Att. 2, 19, 1:

    mortis alicui inicere,

    id. Caecin. 29, 83:

    facessere innocenti,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    facere alicui,

    Sall. C. 33, 1; cf.:

    ego nihil facio tibi periculi,

    Plaut. Cas. 4, 3, 7:

    creare alicui,

    Cic. Att. 22, 2:

    comparare alicui,

    id. Fl. 38, 96:

    moliri optimis civibus,

    id. Sest. 1, 1:

    amici depellere,

    id. Clu. 6, 8:

    subterfugere,

    id. Fam. 15, 1, 4:

    adducta est res in maximum periculum et extremum paene discrimen,

    id. Phil. 7, 1, 1:

    se in periculum capitis atque in vitae discrimen inferre,

    id. Balb. 10, 25:

    arcessere aliquem in summum capitis periculum,

    id. Rab. Perd. 9, 26:

    includere in periculum,

    id. Clu. 55, 155:

    in periculum se committere,

    to get into danger, id. Inv. 2, 8, 37:

    eripere ex periculo,

    id. Clu. 26, 70:

    extrahere ex periculo,

    to release from danger, id. Sest. 4, 11:

    rem publicam a periculo prohibere,

    id. Imp. Pomp. 7, 19:

    liberare periculis,

    id. de Or. 1, 8, 32:

    res in periculo vertitur,

    the affair becomes perilous, Plaut. Merc. 1, 2, 12:

    esse in periculo,

    Cic. Fam. 4, 15, 2:

    in periculo versari,

    id. Rab. Post. 9, 23:

    a securi negat ei periculum esse,

    that danger threatens him, id. Verr. 2, 5, 44, § 116:

    periculum est, ne,

    there is danger that, id. Tusc. 5, 40, 118; so id. Verr. 1, 11, 32: periculo meo, tuo, suo, at my, your, his risk:

    meo periculo,

    id. Sest. 52, 111:

    crede audacter meo periculo,

    Plaut. Poen. 4, 2, 51:

    meo periculo rem gero,

    id. Bacch. 4, 4, 100; id. As. 2, 4, 51:

    des ei nummos fide et periculo meo,

    Dig. 46, 1, 24:

    navem sumptu periculoque suo armatam mittere,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 50; id. Fl. 17, 41:

    rem periculi sui facere,

    to do a thing at one's own risk, Dig. 23, 5, 16: bono periculo, safely, without danger (post-class.), App. Mag. p. 320, 16.—
    2.
    In partic.
    a.
    A trial, action, suit at law (class.):

    meus labor in privatorum periculis caste integreque versatus,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

    aliquem in periculis defendere,

    Nep. Phoc. 2, 3.—
    b.
    A writ of judgment, a sentence:

    unum ab iis petivit, ut in periculo suo inscriberent, etc.,

    Nep. Ep. 8:

    pericula magistratuum,

    Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183.—
    c.
    A sickness, attack of sickness (post-Aug.):

    in acutis vero periculis nullis dandum est vinum,

    Plin. 23, 1, 24, § 48.—
    d.
    Ruin, destruction (postclass.):

    tremefactae nutant usque ad periculum civitates,

    Arn. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > periclum

  • 2 periculum

    pĕrīcŭlum (contr. pĕrīclum, very freq. in the poets, e. g. Plaut. Bacch. 4, 7, 29; Ter. And. 2, 2, 13; 5, 1, 2; 5, 2, 26 al.; Lucr. 1, 580; 2, 5 et saep.; Verg. A. 2, 709; 751; 3, 711 et saep.; Juv. 6, 94), i, n. [root, Sanscr. par, pi-par-mi, to conduct, guide; Gr. peraô, to pierce; poros. a way through, passage; Lat. porta, portus, ex - perior, per-itus; cf. Germ. fahren, Gefahr], a trial, experiment, attempt, proof, essay (class.; cf. disorimen).
    I.
    Lit.:

    fac periculum in litteris,

    Ter. Eun. 3, 2, 23:

    miser est homo qui amat... Scio qui periclum feci,

    Plaut. As. 3, 3, 27:

    priusquam periclum faceret,

    Caes. B. G. 4, 21:

    ex aliis,

    Ter. Heaut. 1, 2, 36:

    alicujus fidei periculum facere,

    to make trial of, to try, Cic. Verr. 1, 12, 34:

    quā in re tute tui periculum fecisti,

    id. Div. in Caecil. 8, 27: legionum, Auct. B. Afr. 79.—
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., an attempt in writing, an essay:

    faciunt imperite, qui in isto periculo non ut a poëtā, sed ut a teste, veritatem exigent (speaking of a poem in honor of Marius),

    Cic. Leg. 1, 1, 4; Aus. Idyll. 10, 215.—
    B.
    Risk, hazard, danger, peril (which acompanies an attempt;

    the common signif. of the word): meo periclo rem gero,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 100:

    tuo ego istaec dicam illi periculo,

    id. ib. 4, 2, 17:

    periculum facere,

    to run a risk, id. ib. 1, 1, 63:

    si ei subito sit allatum periculum discrimenque patriae,

    Cic. Off. 1, 43, 154:

    salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur,

    id. Imp. Pomp. 5, 12:

    discriminum et periculorum comites,

    id. N. D. 2, 66, 166:

    obire pericula ac labores,

    Liv. 1, 54:

    periculum adire capitis,

    to run the risk of one's life, Cic. Rosc. Am. 38, 110:

    in periculo animarum suarum,

    Vulg. 1 Par. 11, 19:

    subire pro amico,

    Cic. Part. 19, 66:

    suscipere,

    to take upon one's self, id. Mur. 36, 76:

    ingredi,

    id. ib. 2, 4:

    conflare alicui,

    to cause, occasion, id. Sull. 4, 13:

    intendere in aliquem,

    id. Rosc. Am. 3, 7:

    intendere alicui,

    id. Att. 2, 19, 1:

    mortis alicui inicere,

    id. Caecin. 29, 83:

    facessere innocenti,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    facere alicui,

    Sall. C. 33, 1; cf.:

    ego nihil facio tibi periculi,

    Plaut. Cas. 4, 3, 7:

    creare alicui,

    Cic. Att. 22, 2:

    comparare alicui,

    id. Fl. 38, 96:

    moliri optimis civibus,

    id. Sest. 1, 1:

    amici depellere,

    id. Clu. 6, 8:

    subterfugere,

    id. Fam. 15, 1, 4:

    adducta est res in maximum periculum et extremum paene discrimen,

    id. Phil. 7, 1, 1:

    se in periculum capitis atque in vitae discrimen inferre,

    id. Balb. 10, 25:

    arcessere aliquem in summum capitis periculum,

    id. Rab. Perd. 9, 26:

    includere in periculum,

    id. Clu. 55, 155:

    in periculum se committere,

    to get into danger, id. Inv. 2, 8, 37:

    eripere ex periculo,

    id. Clu. 26, 70:

    extrahere ex periculo,

    to release from danger, id. Sest. 4, 11:

    rem publicam a periculo prohibere,

    id. Imp. Pomp. 7, 19:

    liberare periculis,

    id. de Or. 1, 8, 32:

    res in periculo vertitur,

    the affair becomes perilous, Plaut. Merc. 1, 2, 12:

    esse in periculo,

    Cic. Fam. 4, 15, 2:

    in periculo versari,

    id. Rab. Post. 9, 23:

    a securi negat ei periculum esse,

    that danger threatens him, id. Verr. 2, 5, 44, § 116:

    periculum est, ne,

    there is danger that, id. Tusc. 5, 40, 118; so id. Verr. 1, 11, 32: periculo meo, tuo, suo, at my, your, his risk:

    meo periculo,

    id. Sest. 52, 111:

    crede audacter meo periculo,

    Plaut. Poen. 4, 2, 51:

    meo periculo rem gero,

    id. Bacch. 4, 4, 100; id. As. 2, 4, 51:

    des ei nummos fide et periculo meo,

    Dig. 46, 1, 24:

    navem sumptu periculoque suo armatam mittere,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 50; id. Fl. 17, 41:

    rem periculi sui facere,

    to do a thing at one's own risk, Dig. 23, 5, 16: bono periculo, safely, without danger (post-class.), App. Mag. p. 320, 16.—
    2.
    In partic.
    a.
    A trial, action, suit at law (class.):

    meus labor in privatorum periculis caste integreque versatus,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

    aliquem in periculis defendere,

    Nep. Phoc. 2, 3.—
    b.
    A writ of judgment, a sentence:

    unum ab iis petivit, ut in periculo suo inscriberent, etc.,

    Nep. Ep. 8:

    pericula magistratuum,

    Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183.—
    c.
    A sickness, attack of sickness (post-Aug.):

    in acutis vero periculis nullis dandum est vinum,

    Plin. 23, 1, 24, § 48.—
    d.
    Ruin, destruction (postclass.):

    tremefactae nutant usque ad periculum civitates,

    Arn. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > periculum

  • 3 dimico

    dī-mĭco, āvi (e. g. dimicavere, Vell. 2, 85, 1;

    dimicaverant,

    Caes. B. C. 2, 4, 3;

    dimicassent,

    Vell. 2, 85, 5 al.;

    dimicuisse,

    Ov. Am. 2, 7, 2; 2, 13, 28), ātum, 1, v. n., lit., to brandish one's weapons against the enemy, i. e. to fight, struggle, contend (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    manum conserere atque armis dimicare,

    Caes. B. C. 1, 20, 4:

    armis cum aliquo,

    Nep. Milt. 1, 2:

    ferro pro patria,

    Liv. 1, 24:

    acie cum aliquo,

    id. 2, 49 fin.;

    for which: in acie,

    Caes. B. G. 7, 64, 2:

    proelio,

    id. ib. 5, 16, 2;

    6, 31, 1 al.: equitatu,

    Nep. Eum. 3 fin.:

    adversus aliquem,

    Nep. Milt. 4 fin.:

    pro legibus, pro libertate, pro patria,

    Cic. Tusc. 4, 19 et saep.:

    tuto dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24, 2; so absol., id. ib. 2, 21, 5; 3, 17 fin. et saep.— Pass. impers.:

    ancipiti proelio dimicatur,

    Caes. B. C. 3, 63, 3; so,

    proelio,

    id. ib. 1, 41, 3; 3, 72, 3 al.;

    and without proelio,

    id. B. G. 5, 16, 1; id. B. C. 3, 85, 3; Cic. Off. 1, 12, 38; cf.:

    in mortem dimicabatur,

    Vell. 2, 85, 4 al. —In partic. of gladiatorial combats, Suet. Caes. 26; 39; id. Calig. 27; 30; Plin. 8, 7, 7, § 18 al.—
    b.
    With an abstr. subject:

    leonum feritas inter se non dimicat,

    Plin. H. N. 7 prooem. § 5.
    II.
    Transf. beyond the milit. sphere, to struggle, to strive, to contend: omni ratione erit dimicandum, ut, etc., Cic. Div. ap. Caecil. 22, 72:

    dimicantes competitores,

    Liv. 6, 41:

    de sua potentia periculo civitatis,

    Cic. Att. 7, 3; esp. with the accessory idea of risk, hazard: reos, de capite, de fama, de civitate, de fortunis, de liberis dimicantes (for which, shortly before: qui auderent se et salutem suam in discrimen offerre), Cic. Sest. 1: de honore et gloria (for which, shortly before: de vita, de gloria in discrimen vocantur), id. Off. 1, 24, 83:

    de vita gloriae causa,

    id. Arch. 10, 23; cf.:

    de vita,

    id. ib. 11 fin.; Liv. 24, 26: de omnibus fortunis reip., Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12 D.:

    de fama,

    Nep. Timoth. 4, 3:

    de liberis,

    Liv. 3, 44 fin.; and:

    de repulsa,

    i. e. at the risk of one, id. 6, 40; cf. also without de:

    ut in singulas horas capite dimices tuo,

    Liv. 2, 12 (in Cic. Fin. 2, 17, 56, the reading is dubious, v. Madv. ad h. l.).—
    b.
    In Tertullian, borrowed from the lang. of gladiators (v. supra, no. I.):

    ad hanc jam lineam dimicabit nostra congressio,

    Tert. Pudic. 6; id. adv. Marc. 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > dimico

  • 4 perīculum or (poet.) perīclum

       perīculum or (poet.) perīclum ī, n    [1 PAR-], a trial, experiment, attempt, test, proof, essay: fac periculum in litteris, T.: priusquam periclum faceret, Cs.: meae fidei periculum facere. — An attempt, essay: in isto periculo veritatem exigere (of a poem).— Risk, hazard, danger, peril: Non fit sine periclo facinus magnum, T.: salus sociorum summum in periculum vocatur: obire pericula ac labores, L.: periculum adire capitis, run the risk of life: suscipere, take upon oneself: facessere innocenti: aliis facere, S.: si mihi periculum crearetur ab eo: periculis vobiscum adero, S.: erat magni periculi res dimicare, etc., Cs.: non est periculum, ne id facere non possit: in periculum se committere, get into danger: extrahere ex periculo, release from danger: esse in periculo: a securi negat ei periculum esse, that danger threatens him: meo periculo, at my risk.—A trial, action, suit at law: meus labor in privatorum periculis: hunc in periculis defendere, N.— A judicial record, judgment-roll: petivit, ut in periculo suo inscriberent, etc., N.: pericula magistratuum.

    Latin-English dictionary > perīculum or (poet.) perīclum

  • 5 sum

    1.
    sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

    esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

    Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

    FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

    Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

    fuerim,

    id. ib. 4, 8, 54:

    fuerit,

    id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

    sies,

    Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

    siet,

    Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

    sient,

    Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

    fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

    fuant,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.
    I.
    As a verb substantive, to be.
    A.
    In gen.
    1.
    Asserting existence, to be, exist, live:

    definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

    Cic. Top. 5, 26 sq.:

    si abest, nullus est,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

    nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

    id. Capt. 3, 3, 1:

    ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

    id. Truc. 1, 2, 95:

    omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

    Cic. de Or. 2, 38, 157:

    non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

    Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

    flumen est Arar, quod, etc.,

    Caes. B. G. 1, 12:

    homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

    Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

    si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

    id. Lael. 22, 83:

    nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

    id. Fam. 6, 3, 4:

    si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

    id. Att. 11, 4, 1:

    si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

    id. Fam. 2, 16, 6:

    nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

    id. Sen. 22, 79:

    si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

    id. Fam. 2, 16, 5:

    fuimus Troes, fuit Ilium,

    Verg. A. 2, 325:

    sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

    Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—
    2.
    Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

    illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

    Cic. Rep. 1, 16, 25:

    neque enim est periculum, ne, etc.,

    id. ib. 1, 23, 37:

    amabo, quid tibi est?

    Ter. Heaut. 2, 4, 24:

    quid se futurum esset,

    Liv. 33, 27. —
    3.
    Of location, to be present, to be at a place.
    (α).
    With adv., or other expressions of place:

    cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

    cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

    id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

    cum Africanus constituisset in hortis esse,

    id. Rep. 1, 9, 14:

    cum essemus in castris,

    id. ib. 1, 15:

    nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

    id. Fam. 4, 7, 4:

    vos istic commodissime sperem esse,

    id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
    (β).
    Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

    deinceps in lege est, ut, etc.,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

    id. Fam. 2, 16, 1.—
    (γ).
    Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

    cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

    Cic. Rep. 1, 14, 21:

    eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

    id. Brut. 90, 309:

    erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

    id. Fam. 5, 21, 1:

    qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

    id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

    Smyrnae cum simul essemus complures dies,

    id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

    cujus soror est cum P. Quintio,

    Cic. Quint. 24, 77:

    ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

    Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

    cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

    Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

    Curio fuit ad me sane diu,

    Cic. Att. 10, 4, 8:

    cum ad me bene mane Dionysius fuit,

    id. ib. 10, 16, 1; cf.:

    esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

    Liv. 28, 18.—
    4.
    Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

    cum est in sagis civitas,

    Cic. Phil. 8, 11, 32:

    in laxa toga,

    Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

    Sive erit in Cois, Coa decere puta,

    Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

    11: in servitute,

    id. Clu. 7, 21:

    in illa opinione populari,

    id. ib. 51, 142:

    in magno nomine et gloria,

    id. Div. 1, 17, 31:

    in spe,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    in tanta moestitia,

    id. Phil. 2, 15, 37:

    in odio,

    id. Att. 2, 22, 1:

    in probris, in laudibus,

    id. Off. 1, 18, 61:

    in officio,

    id. ib. 1, 15, 49:

    in injustitia,

    id. ib. 1, 14, 42:

    in vitio,

    id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

    ne in mora quom opus sit, sies,

    Ter. And. 2, 5, 13:

    ne in mora illi sis,

    id. ib. 3, 1, 9:

    hic in noxia'st,

    id. Phorm. 2, 1, 36:

    quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

    Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    in ingenti periculo,

    Liv. 5, 47:

    in pace,

    id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

    (statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

    Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

    si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

    id. Lael. 23, 87:

    ne quo periculo proprio existimares esse,

    id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

    in periculo): ego sum spe bona,

    id. ib. 12, 28, 3:

    res nunc difficili loco mihi videtur esse,

    id. ib. 12, 28, 3:

    incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

    id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

    rem illam suo periculo esse,

    id. Att. 6, 1, 6:

    ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

    Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

    dare nummos meo periculo,

    Dig. 46, 1, 24:

    communi periculo,

    ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—
    5.
    To depend upon, rest with, with in and abl.:

    res erat non in opinione dubia,

    Cic. Dom. 5, 11:

    sed totum est in eo, si, etc.,

    id. Att. 2, 22, 5:

    omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

    Liv. 10, 14, 12:

    quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

    Col. 12, 4, 3. —
    B.
    In partic.
    1.
    Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.
    a.
    With indic.
    (α).
    Without subject expressed:

    mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

    Plaut. Cist. 4, 2, 37:

    sunt hic quos credo inter se dicere,

    id. Cas. prol. 67:

    sunt quae te volumus percontari,

    id. Ps. 1, 5, 47:

    quid est, quod tu gestas tabellas?

    id. ib. 1, 1, 10:

    quid est, quod tu me nunc optuere?

    id. Most. 1, 1, 69; cf.:

    quid hoc est, quod foris concrepuit?

    id. ib. 5, 1, 15:

    tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

    id. Ep. 4, 1, 34:

    quid est, quod tuo animo aegre est?

    id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

    at ego est quod volo loqui,

    id. As. 1, 3, 79:

    est quod te volo secreto,

    id. Bacch. 5, 2, 30:

    sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

    id. Trin. 1, 2, 54:

    ita subitum'st, quod eum conventum volo,

    id. ib. 5, 2, 51:

    sunt quae ego ex te scitari volo,

    id. Capt. 2, 2, 13:

    sed est quod suscenset tibi,

    Ter. And. 2, 6, 17:

    est quod me transire oportet,

    id. Hec. 2, 2, 31:

    quid sit quapropter te jussi, etc.,

    id. ib. 5, 1, 7:

    sunt item quae appellantur alces,

    Caes. B. G. 6, 27 init.:

    (nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

    id. ib. 4, 10 fin.:

    sunt qui putant posse te non decedere,

    Cic. Fam. 1, 9, 25:

    sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

    id. Inv. 1, 40, 72:

    quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

    id. ib. 2, 55, 167:

    sunt autem quae praeterii,

    id. Att. 10, 4, 11:

    sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

    id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

    sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

    id. Off. 1, 24, 84:

    Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

    Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

    sunt qui ita dicunt,

    Sall. C. 19, 4:

    sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

    Quint. 11, 3, 55:

    sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

    Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

    sunt quibus in satira videor nimis acer,

    id. S. 2, 1, 1:

    sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

    id. ib. 2, 4, 47.—
    (β).
    With a subject expressed by an indefinite word or clause:

    sunt alii qui te volturium vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 64:

    est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

    id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

    erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

    id. ib. 3, 5, 21:

    multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

    Cic. Lael. 16, 57:

    sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

    id. Brut. 48, 177:

    fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

    id. de Or. 3, 17, 62:

    nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

    id. Cat. 1, 12, 301:

    sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

    id. Lael. 20, 72:

    sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

    id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

    multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

    id. N. D. 2, 52, 130:

    sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

    id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

    fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

    Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

    alia fuere, quae illos magnos fecere,

    Sall. C. 52, 21.—
    b.
    With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

    sunt qui nullum censeant fieri discessum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18:

    sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

    id. Off. 1, 21, 71:

    de impudentia singulari sunt qui mirentur,

    id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

    est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

    id. Tusc. 3, 15, 32:

    praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

    id. Ac. 2, 32, 101:

    quicquid est quod deceat, id, etc.,

    id. Off. 1, 27, 94:

    sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

    Hor. S. 1, 2, 28:

    sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

    id. Ep. 1, 1, 78:

    vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

    id. ib. 2, 2, 182 et saep.—
    (β).
    With a more or less indefinite expression of the subject:

    sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

    Cic. Fam. 1, 9, 31:

    rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

    id. Div. 1, 49, 111:

    quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

    id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

    solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

    id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

    quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

    id. Lael. 23, 86:

    erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

    id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

    quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

    id. Phil. 2, 25, 61:

    sit aliquis, qui nihil mali habeat,

    id. Tusc. 1, 35, 85:

    sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

    id. Off. 1, 2, 5:

    est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

    id. Tusc. 4, 13, 30:

    Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

    id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

    unus est qui curet constantia magis quam consilio,

    id. Att. 1, 18, 7:

    si est una ex omnibus quae sese moveat,

    id. Rep. 6, 26, 28:

    multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

    Sen. Ep. 24, 26:

    erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

    Caes. B. C. 2, 30:

    fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

    Sall. C. 36, 4:

    sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

    Hor. Ep. 1, 1, 34:

    sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

    id. A. P. 347.—
    * c.
    Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

    est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

    Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—
    2.
    With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

    nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

    Cic. Brut. 10, 40:

    est igitur homini cum deo similitudo,

    id. Leg. 1, 8, 25:

    familiaritas, quae mihi cum eo est,

    id. Att. 8. 3, 2:

    privatus illis census erat brevis,

    Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

    Trojae et huic loco nomen est,

    Liv. 1, 1, 5:

    Hecyra est huic nomen fabulae,

    Ter. Hec. prol. 1:

    cui saltationi Titius nomen esset,

    Cic. Brut. 62, 225:

    cui (fonti) nomen Arethusa est,

    id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

    Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

    Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

    nec rubor est emisse palam (sc. ei),

    nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

    neque testimonii dictio est (sc. servo),

    has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—
    b.
    Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

    tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

    Ter. Phorm. 2, 3, 74:

    sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

    Cic. Phil. 2, 31, 77:

    jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

    id. Quint. 6, 25:

    si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

    id. Fam. 15, 10, 2.—
    3.
    Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).
    (α).
    Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

    es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

    do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

    ab Andria est ancilla haec,

    Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

    erat enim ab isto Aristotele,

    Cic. de Or. 2, 38, 160:

    sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

    makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —
    (β).
    Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

    (judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

    Cic. Clu. 32, 88.—
    (γ).
    Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

    (creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

    Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

    duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

    id. Or. 63, 212:

    etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

    id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —
    4.
    Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

    horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

    i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

    nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

    id. Capt. 3, 3, 1:

    sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

    Tib. 3, 5, 32:

    fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

    Verg. A. 2, 325:

    certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

    Ov. H. 16, (17), 192.—
    5.
    Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

    quid tibi vis dicam, nisi quod est?

    Plaut. Ep. 1, 1, 17:

    sunt ista, Laeli,

    Cic. Lael. 2, 6:

    ista esse credere,

    id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

    est ut dicis, inquam,

    id. Fin. 3, 5, 19:

    sit quidem ut sex milia seminum intereant,

    Col. 3, 3, 13:

    esto: ipse nihil est, nihil potest,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

    verum esto,

    id. Fin. 2, 23, 75:

    esto,

    Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,
    b.
    The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.
    (α).
    Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

    sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

    Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

    si est, ut dicat velle se, Redde,

    id. Hec. 4, 1, 43:

    si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

    id. Phorm. 2, 1, 40:

    est, ut id maxime deceat,

    Cic. Or. 59, 199:

    quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

    id. Cael. 20, 48:

    non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

    id. Div 1, 56, 128:

    non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

    Lucr. 5, 979:

    futurum esse ut omnes pellerentur,

    Caes. B. G. 1, 31:

    non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    Hor. Ep. 1, 12, 2:

    est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

    id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

    numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

    Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

    magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

    Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

    quid erat cur Milo optaret,

    id. ib. 13, 34:

    neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

    Plin. 18, 1, 1, § 3. —
    (β).
    Est ubi, sometime or another, sometimes:

    erit, ubi te ulciscar, si vivo,

    Plaut. Ps. 5, 2, 26:

    est, ubi id isto modo valeat,

    Cic. Tusc. 5, 8, 23.—
    (γ).
    Est cum, sometimes:

    est cum non est satius, si, etc.,

    Auct. Her. 4, 26, 36.—
    (δ).
    Est quod, there is reason to, I have occasion:

    est quod visam domum,

    Plaut. Aul. 2, 2, 26:

    etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

    I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

    est quod referam ad consilium: sin, etc.,

    Liv. 30, 31, 9:

    quod timeas non est,

    Ov. H. 19, 159:

    nil est illic quod moremur diutius,

    Ter. Heaut. 4, 7, 6:

    non est quod multa loquamur,

    Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

    non est cur eorum spes infragatur,

    Cic. Or. 2, 6:

    nihil est cur,

    id. Fam. 6, 20, 1.—
    (ε).
    Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

    est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

    Hor. Ep. 1, 1, 32:

    Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

    Ter. Ad. 5, 3, 42:

    nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

    Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

    neque est te fallere quicquam,

    Verg. G. 4, 447:

    unde Plus haurire est,

    Hor. S. 1, 2, 79:

    est Gaudia prodentem vultum celare,

    id. ib. 2, 5, 103:

    quod versu dicere non est,

    id. ib. 1, 5, 87:

    quod tangere non est,

    Ov. M. 3, 478:

    quae verbo objecta, verbo negare sit,

    Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

    ut conjectare erat intentione vultus,

    Tac. A. 16, 34:

    est videre argentea vasa,

    id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

    ne tibi sit frigida saxa adire,

    Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

    tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

    Verg. E. 10, 46:

    fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

    Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—
    (ζ).
    In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

    cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

    Liv. 2, 17, 5:

    si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

    id. 28, 22, 8:

    jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

    id. 8, 27, 3:

    cum res non in eo essent ut, etc.,

    id. 33, 41, 9:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

    id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

    cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

    Hyg. Fab. 261. —
    6.
    Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

    ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

    Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

    nam numero mi in mentem fuit,

    id. Am. 1, 1, 26:

    ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

    Cic. Quint. 5, 22:

    portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

    id. Imp. Pomp. 12, 33:

    ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

    id. Att. 15, 4, 2:

    qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

    id. Fam. 8, 8, 8:

    quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

    Liv. 2, 14, 4:

    nec prius militibus in conspectum fuisse,

    Suet. Aug. 16:

    esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

    Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

    in eorum potestatem portum futurum,

    id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—
    7.
    Of time, to pass, elapse (rare but class.):

    diem scito nullum esse, quo, etc.,

    Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.
    II.
    As a copula, to be any thing or in any manner.
    A.
    In gen.
    1.
    With an adj., subst., or pron.:

    et praeclara res est et sumus otiosi,

    Cic. Lael. 5, 17:

    quod in homine multo est evidentius,

    id. ib. 8, 27:

    sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

    id. ib. 4, 15:

    non sum ita hebes, ut istud dicam,

    id. Tusc. 1, 6, 12:

    cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

    id. Lael. 7, 24:

    consul autem esse qui potui? etc.,

    id. Rep. 1, 6, 10:

    nos numerus sumus et fruges consumere nati,

    are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

    pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

    Liv. 45, 49:

    nobile erit Romae pascua vestra forum,

    Prop. 4 (5), 9, 20:

    sanguis erant lacrimae,

    Luc. 9, 811:

    ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

    Plaut. Stich. 5, 4, 49:

    tuos sum,

    id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

    is enim fueram, cui, etc.,

    id. ib. 1, 4, 7.—
    2.
    Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

    sic, inquit, est,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    est, inquit, ut dicis,

    id. ib. 1, 40, 63:

    quod ita cum sit,

    id. ib. 1, 45, 69:

    quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

    id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

    nec vero habere virtutem satis est,

    id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

    dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

    apud matrem recte est,

    Cic. Att. 1, 7:

    cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

    id. Deiot. 7, 19:

    omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

    id. Rosc. Am. 5, 11:

    dicta impune erant,

    Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

    quod in maritimis facillime sum,

    Cic. Fam. 2, 16, 2:

    locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

    id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—
    B.
    In partic.
    1.
    With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

    in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

    Nep. Att. 6, 1:

    qui ejusdem civitatis fuit,

    id. Them. 9, 1:

    qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

    Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

    si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

    id. 7, 30, 9 sq. —
    2.
    With gen. or abl. denoting quality.
    (α).
    With gen.:

    nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

    Cic. Sest. 16, 36:

    disputatio non mediocris contentionis est,

    id. de Or. 1, 60, 257:

    magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

    id. Or. 21, 70:

    (virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

    id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

    Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

    Sall. J. 95, 3:

    summi ut sint laboris,

    Caes. B. G. 4, 2:

    civitas magnae auctoritatis,

    id. ib. 5, 54:

    refer, Cujus fortunae (sit),

    Hor. Ep. 1, 7, 54:

    se nullius momenti apud exercitum futurum,

    Nep. Alcib. 8, 4:

    qui ejusdem aetatis fuit,

    id. ib. 11, 1:

    invicti ad laborem corporis erat,

    Liv. 9, 16:

    nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

    id. 21, 60:

    somni brevissimi erat,

    Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

    classis centum navium,

    Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

    annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

    Suet. Caes. 40.—
    (β).
    With abl.:

    bono animo es,

    Ter. Eun. 1, 2, 4:

    jam aetate ea sum, ut, etc.,

    id. Hec. 5, 1, 11:

    bellum varia victoria fuit,

    Sall. J. 5, 1:

    L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

    id. C. 5, 1:

    Sulla animo ingenti,

    id. J. 95, 3:

    esse magna gratia,

    Caes. B. G. 1, 8:

    tenuissima valetudine esse,

    id. ib. 5, 40:

    si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

    Cic. Tusc. 5, 15, 45:

    mira sum alacritate ad litigandum,

    id. Att. 2, 7, 2:

    bono animo sint et tui et mei familiares,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    ut bono essent animo,

    id. Rep. 1, 17, 29:

    ut uxores eodem jure sint quo viri,

    id. ib. 1, 43, 67:

    qui capite et superciliis semper est rasis,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

    Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —
    3.
    With gen. or abl. of price or value.
    (α).
    With gen.:

    pluris est oculatus testis quam auriti decem,

    Plaut. Truc. 2, 6, 8:

    videtur esse quantivis pretii,

    Ter. And. 5, 2, 15:

    a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

    id. Ad. 5, 9, 20:

    si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

    Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

    id. Rosc. Com. 12, 33:

    ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

    id. Par. 6, 2, 48:

    magni erunt mihi tuae litterae,

    id. Fam. 15, 15, 4:

    parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

    id. Off. 1, 22, 76:

    an emat denario quod sit mille denarium,

    id. ib. 3, 23, 92:

    parvi pretii est quod nihili est,

    id. Q. Fr. 1, 2, 4:

    mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

    is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

    neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

    Sall. J. 85, 39:

    erat (agellus) centum milium nummum,

    Plin. Ep. 6, 3, 1. —
    (β).
    With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—
    4.
    With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.
    (α).
    In gen.:

    audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

    who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

    ea ut civitatis Rhodiorum essent,

    Liv. 37, 55, 5:

    teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

    Cic. Rep. 1, 2, 3:

    quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

    id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

    sapientis est consilium explicare suum, etc.,

    id. ib. 2, 81, 333:

    temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

    id. Sen. 6, 20:

    est adulescentis majores natu vereri,

    id. Off. 1, 34, 122:

    Aemilius, cujus tum fasces erant,

    Liv. 8, 12, 13:

    tota tribuniciae potestatis erat,

    id. 3, 48:

    alterius morientis prope totus exercitus fuit,

    id. 22, 50:

    jam me Pompeii totum esse scis,

    Cic. Fam. 2, 13, 2:

    hominum, non causarum, toti erant,

    Liv. 3, 36:

    plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

    were devoted to, favored, id. 23, 14:

    Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

    id. 38, 3:

    Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

    id. 42, 29:

    est miserorum ut malevolentes sint,

    Plaut. Capt. 3, 4, 51:

    quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

    Cic. de Or. 2, 20, 86:

    negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

    id. Fam. 5, 16, 5:

    est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

    Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

    est tuum, Cato, videre quid agatur,

    Cic. Mur. 38, 83:

    fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

    id. Att. 12, 28, 2.—
    (β).
    Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

    quae res evertendae rei publicae solerent esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

    regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

    Sall. C. 6, 7:

    qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

    Liv. 3, 31, 7:

    ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

    id. 27, 9, 12:

    nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

    id. 38, 51, 8:

    frustrationem eam legis tollendae esse,

    id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—
    5.
    With dat. of the end, object, purpose, etc.:

    vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

    Cic. Rosc. Am. 17, 48:

    etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

    Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

    ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

    Liv. 2, 9:

    magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

    id. 4, 21, 5:

    cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

    id. 31, 13:

    iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

    Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

    tu nec solvendo eras,

    Cic. Phil. 2, 2, 4:

    cum solvendo civitates non essent,

    id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—
    6.
    With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.
    (α).
    Without second dat. of pers.:

    auxilio is fuit,

    Plaut. Am. prol. 94:

    magis curae'st,

    id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

    cui bono fuerit,

    Cic. Phil. 2, 14, 35:

    eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

    Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

    tamen ero frugi bonae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 51:

    magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

    Cic. Sen. 21, 78:

    multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

    Cic. Rosc. Com. 4, 11:

    haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

    Liv. 4, 13:

    cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

    Quint. 7, 1, 2.—
    (β).
    With second dat. of pers.:

    obsecro vos ego mi auxilio sitis,

    Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:

    ne quid Captioni mihi sit,

    id. ib. 3, 3, 19:

    mihi cordi est,

    id. Cist. 1, 1, 110:

    ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,

    id. As. 3, 2, 25:

    metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,

    id. Mil. 2, 6, 12:

    nec Salus nobis saluti jam esse potest,

    id. Most. 2, 1, 4:

    bono usui estis nulli,

    id. Curc. 4, 2, 15:

    quae sint nobis morbo mortique,

    Lucr. 6, 1095:

    quo magis quae agis curae sunt mihi,

    Ter. Ad. 4, 5, 46:

    omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,

    Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:

    accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

    Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

    ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,

    id. ib. 2, 3, 62, §

    144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,

    Liv. 35, 23, 1:

    sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,

    id. 4, 7, 6:

    si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,

    Plin. Ep. 6, 8, 9:

    quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,

    id. Pan. 25, 3:

    quantae sit mihi curae,

    id. Ep. 6, 8, 2:

    si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,

    Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:

    nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,

    Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—
    7.
    Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:

    vinum murteum est ad alvum crudam,

    Cato, R. R. 125:

    completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,

    Caes. B. C. 3, 101:

    valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—
    8.
    Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:

    sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,

    Cic. Brut. 46, 172:

    quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,

    id. Lael. 26, 97:

    meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,

    id. Ac. 1, 2, 8:

    si Epicurum, id est si Democritum probarem,

    id. ib. 1, 2, 6:

    ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,

    id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:

    cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,

    id. 8, 3, 89.—
    9.
    Poet., with Greek inf. pleonastically:

    esse dederat monumentum,

    Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).
    2.
    sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.
    3.
    sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

    Lewis & Short latin dictionary > sum

  • 6 redemptor

    rĕdemptor, ōris, m. [id.].
    I.
    In all periods of the lang., one who undertakes a thing by way of contract; a contractor, undertaker, purveyor, farmer (syn. conductor); absol.:

    redemptor qui columnam illam de Cottā et de Torquato conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47; so Cato, R. R. 107 in lemm.; Cic. Inv. 2, 31, 96:

    redemptori tuo dimidium pecuniae curavi,

    id. Q. Fr. 2, 4, 2; Liv. 34, 9 fin.; Hor. C. 3, 1, 35; id. Ep. 2, 2, 72 et saep.— With gen.:

    tutelae Capitolii,

    Plin. 35, 3, 4, § 14:

    pontis,

    one who farmed the tolls of a bridge, Dig. 19, 2, 60 fin.:

    vectigalium,

    ib. 50, 5, 8 et saep.; cf. Fest. p. 270 Müll., and Becker, Antiq. 2, 1, p. 270 and 3, 2, p. 217.—
    II.
    In jurid. Lat.: redemptor litis.
    a. b.
    One who, for a consideration, undertakes the risk of a suit (freq.), Dig. 1, 16, 9; Cod. Just. 2, 14 fin.
    III.
    In eccl. Lat., the Redeemer (of the world from sin), Aug. Serm. 130, 2; Hier. Ep. 66, 8 fin.; Vulg. Job, 19, 25; id. Act. 7, 35 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > redemptor

  • 7 redimo

    rĕd-ĭmo, ēmi, emptum, 3, v. a. [emo].
    I.
    To buy back, repurchase (freq. and class.; syn.: recupero, reparo).
    A.
    In gen.:

    eam (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet,

    Cic. Phil. 13, 5, 10:

    neque adeo hasce emi mihi — illi redemi rursum,

    Plaut. Trin. 1, 2, 145:

    aut emendum sibi quod non habebat, aut redimendum quod habebat,

    Cic. Sest. 30, 66:

    de fundo redimendo,

    id. Att. 11, 13, 4:

    orabo, ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi, Aliam illi redimam meliorem,

    will buy in return, Plaut. Men. 4, 2, 115; 4, 3, 6; cf. Plin. 6, 28, 32, § 162.—
    B.
    In partic., to buy back, ransom, release, redeem a prisoner, slave, etc.: Li. Tu redimes me, si me hostes interceperint? De. Redimam, Plaut. As. 1, 1, 93; Ter. Eun. 1, 1, 29:

    ut is homo redimatur illi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 91; cf. id. Merc. 3, 1, 31:

    captos, captivos ab hoste, a praedonibus, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 55; id. Verr. 2, 5, 34, § 90; cf.:

    haec benignitas, redimi e servitute captos,

    id. Off. 2, 18, 63; Plaut. Pers. 4, 6, 14:

    servi in publicum redempti ac manumissi,

    ransomed, liberated at public cost, Liv. 26, 27:

    me raptum pugnā pretiove redemptum Mandere humo,

    Verg. A. 9, 213; Ov. H. 3, 39; id. Am. 1, 8, 63. — Hence,
    2.
    In gen., to buy off from any thing; to set free, release, rescue:

    aliquem a piratis publicā civitatium pecuniā,

    Vell. 2, 42, 3:

    pecuniā se a judicibus, palam redemerat,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    se ab inquisitoribus pecuniā,

    Suet. Caes. 1:

    se a Gallis auro,

    Liv. 22, 59:

    se a cane,

    Petr. 72 fin.:

    se ab invidiā fortunae,

    Plin. 37, 1, 2, § 3:

    aliquem suo sanguine ab Acheronte,

    Nep. Dion, 10, 2; cf.:

    fratrem Pollux alternā morte redemit,

    Verg. A. 6, 121:

    corpus (sc. a morbo),

    Ov. R. Am. 229:

    redimite armis civitatem, quam auro majores vestri redemerunt,

    Liv. 9, 4, 9; 15, 34, 5: so,

    redemit Dominus Jacob,

    Vulg. Jer. 31, 11; id. 1 Pet. 1, 18 et saep. —
    II.
    To buy up.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare):

    statim redemi fundos omnes, qui patroni mei fuerant,

    Petr. 7:

    essedum sumptuose fabricatum,

    Suet. Claud. 16:

    libros suppressos,

    id. Gram. 8.—
    (β).
    Of persons, to hire, bribe:

    auditores conducti et redempti,

    Plin. Ep. 2, 14, 4; so,

    plausor redemptus,

    Petr. 5, 8:

    tutor aut curator redemptus,

    Cod. Just. 5, 1, 4:

    aemuli corrupti ac redempti,

    ib. 10, 54.— More freq. and class.,
    2.
    In partic., a mercant. and jurid. t. t., to take or undertake by contract; to hire, farm, etc.:

    Dumnorigem portoria reliquaque omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere,

    Caes. B. G. 1, 18; Varr. L. L. 6, § 92 Müll.; cf.:

    picarias de censoribus,

    Cic. Brut. 22, 85:

    opus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 141:

    istum eripiendum,

    id. ib. 2, 1, 11, §

    31: vestimenta texenda vel insulam, vel navem fabricandam,

    Dig. 7, 8, 12 fin.:

    litem,

    to undertake, Cic. Rosc. Com. 12, 35.— Esp., in law, t. t., to undertake the risk of a suit for a consideration (which was held dishonorable;

    opp. to the authorized stipulation of a fee): litem te redemisse contra bonos mores,

    Cod. Just. 2, 12, 15; cf.

    also: redimit eventum litium majoris pecuniae praemio contra bonos mores (procurator),

    Dig. 17, 1, 7:

    qui alios actionum suarum redimunt exactores,

    i. e. who engage persons to undertake their suits in their own names, Cod. Just. 2, 13, 2; so ib. 2, 13, 1; cf., respecting redimere litem, Mühlenbruch, Die Lehre von der Cession, p. 362 sq.—
    B.
    Trop., to buy, purchase.
    1.
    To gain, acquire, obtain, procure any thing desirable:

    ut ab eo (praetore) servorum sceleris conjurationisque damnatorum vita vel ipso carnifice internuncio redimeretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 6, § 14:

    ego vitam omnium civium... quinque hominum amentium ac perditorum poenā redemi,

    id. Sull. 11, 33: non vitam liberum sed mortis celeritatem pretio, id. Verr. 2, 5, 45, § 119:

    sepeliendi potestatem pretio,

    id. ib.:

    pacem sibi sempiternam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 34:

    pacem Ariovisti ne obsidibus quidem datis,

    Caes. B. G. 1, 37:

    pacem ab aliquo,

    Just. 43, 5, 9:

    omnium gratiam atque amicitiam ejus morte,

    Caes. B. G. 1, 44 fin.:

    militum voluntates largitione,

    id. B. C. 1, 39:

    primo tantummodo belli moram,

    Sall. J. 29, 3:

    neve auro redimat jus triste sepulcri,

    Ov. M. 13, 472:

    mutuam dissimulationem mali,

    Tac. Agr. 6:

    quidquid homines vel vitā aestimant vel morte redimunt,

    Curt. 5, 5, 18; 5, 9, 3.—
    2.
    To buy off, i. e. to ward off, obviate, avert an evil:

    quam (acerbitatem) ego a re publicā meis privatis et domesticis incommodis libentissime redemissem,

    Cic. Fam. 2, 16, 4:

    haec vero, quae vel vitā redimi recte possunt, aestimare pecuniā non queo,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

    qui se uno quaestu decumarum omnia sua pericula redempturum esse dicebat,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    49: metum virgarum pretio,

    id. ib. 2, 5, 44, §

    117: ignominiam assiduo labore,

    Front. Strat. 4, 1, 21:

    bellum ab Illyriis pactā mercede redimere,

    Just. 7, 5, 1; cf.

    bella,

    id. 6, 1, 6; 7, 5, 1; 7, 6, 5:

    si mea mors redimenda tuā esset,

    Ov. P. 3, 1, 105; cf.:

    nec te pugnantem tua forma redemit,

    id. M. 12, 393:

    qui delatorem redemit,

    has bought off, hushed up, Dig. 49, 14, 29.—
    3.
    To pay for; to make amends, atone, compensate for a wrong:

    flagitium aut facinus redimere,

    Sall. C. 14, 3:

    multa desidiae crimina morte,

    Vell. 2, 87 Ruhnk.:

    nullam congiario culpam,

    Plin. Pan. 28, 2; cf. simply culpam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8:

    vitium auctore (sc. Jove),

    Ov. H. 17, 49:

    sua perjuria per nostram poenam,

    id. Am. 3, 3, 21.—
    4.
    Of one's word or promise, to redeem, keep:

    verba sua,

    Sen. Ben. 4, 36, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > redimo

  • 8 alea

    ālĕa, ae, f. [of uncer. origin; Curtius asserts an obscure connection with the words for bone; Sanscr. asthi; Zend, açti; Gr. osteon; Lat. os (ossis)].
    I.
    A game with dice, and in gen., a game of hazard or chance. There were among the Romans two kinds of dice, tesserae and tali, Cic. Sen. 16, 58. The tesserae had six sides, which were marked with I. II. III. IV. V. VI.; the tali were rounded on two sides, and marked only on the other four. Upon one side there was one point, unio, an ace, like the ace on cards, called canis; on the opp. side, six points called senio, six, sice; on the two other sides, three and four points, ternio and quaternio. In playing, four tali were used, but only three tesserae. They were put into a box made in the form of a tower, with a strait neck, and wider below than above, called fritillus, turris, turricula, etc. This box was shaken, and the dice were thrown upon the gaming-board. The highest or most fortunate throw, called Venus, jactus Venereus or basilicus, was, of the tesserae, three sixes, and of the tali when they all came out with different numbers. The worst or lowest throw, called jactus pessimus or damnosus, canis or canicula, was, of the tesserae, three aces, and of the tali when they were all the same. The other throws were valued acc. to the numbers. When one of the tali fell upon the end (in caput) it was said rectus cadere, or assistere, Cic. Fin. 3, 16, 54, and the throw was repeated. While throwing the dice, it was customary for a person to express his wishes, to repeat the name of his mistress, and the like. Games of chance were prohibited by the Lex Titia et Publicia et Cornelia (cf. Hor. C. 3, 24, 58), except in the month of December, during the Saturnalia, Mart. 4, 14, 7; 5, 85; 14, 1; Suet. Aug. 71; Dig. 11, 5. The character of gamesters, aleatores or aleones, was held as infamous in the time of Cicero, cf. Cic. Cat. 2, 5, 10; id. Phil. 2, 23, although there was much playing with aleae, and old men were esp. fond of this game, because it required little physical exertion, Cic. Sen. 16, 58; Suet. Aug. 71; Juv. 14, 4; cf.

    Jahn,

    Ov. Tr. 2, 471; Rupert. ad Tac. G. 24, 5:

    provocat me in aleam, ut ego ludam,

    Plaut. Curc. 2, 3, 75.—Ludere aleā or aleam, also sometimes in aleā:

    in foro aleā ludere,

    Cic. Phil. 2, 23, 56; Dig. 11, 5, 1: ludit assidue aleam, Poët. ap. Suet. Aug. 70:

    aleam studiosissime lusit,

    Suet. Claud. 33; so id. Ner. 30; Juv. 8, 10:

    repetitio ejus, quod in aleā lusum est,

    Dig. 11, 5, 4.—Hence, in aleā aliquid perdere, Cic. Phil. 2, 13:

    exercere aleam,

    Tac. G. 24:

    indulgere aleae,

    Suet. Aug. 70:

    oblectare se aleā,

    id. Dom. 21:

    prosperiore aleā uti,

    to play fortunately, id. Calig. 41.— Trop.: Jacta alea esto, Let the die be cast! Let the game be ventured! the memorable exclamation of Cæsar when, at the Rubicon, after long hesitation, he finally decided to march to Rome, Suet. Caes. 32, ubi v. Casaub. and Ruhnk.—
    II.
    Transf., any thing uncertain or contingent, an accident, chance, hazard, venture, risk:

    alea domini vitae ac rei familiaris,

    Varr. R. R. 1, 4:

    sequentes non aleam, sed rationem aliquam,

    id. ib. 1, 18:

    aleam inesse hostiis deligendis,

    Cic. Div. 2, 15:

    dare summam rerum in aleam,

    to risk, Liv. 42, 59:

    in dubiam imperii servitiique aleam ire,

    fortune, chance, id. 1, 23:

    alea belli,

    id. 37, 36:

    talibus admissis alea grandis inest,

    Ov. A. A. 1, 376:

    periculosae plenum opus aleae,

    Hor. C. 2, 1, 6: M. Tullius extra omnem ingenii aleam positus, raised above all doubt of his talents, Plin. praef. § 7: emere aleam, in the Pandects, to purchase any thing uncertain, contingent, e. g. a draught of fishes, Dig. 18, 1, 8; so ib. 18, 4, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > alea

  • 9 agō

        agō ēgī, āctus (old inf pass. agier), ere    [1 AG-], to put in motion, move, lead, drive, tend, conduct: bos Romam acta, L.: capellas, V.: pecus visere montīs, H.: ante se Thyum, N.: in exsilium, L.: Iris nubibus acta, borne on, V.: alqm in crucem, to crucify: Illum aget Fama, will carry, H.: quo hinc te agis? whither are you going? T.: se primus agebat, strode in front, V.: capellas potum, V.—Prov.: agas asellum, i. e. if you can't afford an ox, drive an ass. — Pass., to go, march: quo multitudo agebatur, L.: citius agi vellet agmen, march on quicker, L.: raptim agmine acto, L.— Esp., to drive away, carry off, steal, rob, plunder: pecoris praedas, S.; freq. with ferre, to rob, plunder: ferre agere plebem plebisque res, L.: res sociorum ferri agique vidit, L.—To chase, pursue, hunt: apros, V.: cervum, V. — Fig.: dum haec crimina agam ostiatim, track out from house to house: ceteros ruerem, agerem, T.: palantīs Troas, V.—To move, press, push forward, advance, bring up: multa undique portari atque agi, Cs.: vineis ad oppidum actis, pushed forward, Cs.: moles, Cu.: cloaca maxima sub terram agenda, to be carried under ground, L.: cuniculos ad aerarium, drive: per glaebas radicibus actis, O.: pluma in cutem radices egerit, struck deep root, O.: vera gloria radices agit: tellus Fissa agit rimas, opens in fissures, O.: in litus navīs, beached, L.: navem, to steer, H.: currūs, to drive, O.: per agmen limitem ferro, V.: vias, make way, V.: (sol) amicum Tempus agens, bringing the welcome hour (of sunset), H.—To throw out, stir up: spumas ore, V.: spumas in ore: se laetus ad auras Palmes agit, shoots up into the air, V.—Animam agere, to expire: nam et agere animam et efflare dicimus; cf. et gestum et animam ageres, i. e. exert yourself in gesturing and risk your life. — Fig., to lead, direct, guide: (poëmata), animum auditoris, H.— To move, impel, excite, urge, prompt, induce, rouse, drive: quae te Mens agit in facinus? O.: ad illa te, H.: eum praecipitem: viros spe praedae diversos agit, leads astray, S.: bonitas, quae nullis casibus agitur, N.: quemcunque inscitia veri Caecum agit, blinds, H.: quibus actus fatis, V.: seu te discus agit, occupies, H.: nos exquirere terras, V.: desertas quaerere terras agimur, V. — To pursue for harm, persecute, disturb, vex, attack, assail: reginam stimulis, V.: agentia verba Lycamben, H.: diris agam vos, H.: quam deus ultor agebat, O.—To pursue, carry on, think, reflect, deliberate, treat, represent, exhibit, exercise, practise, act, perform, deliver, pronounce: nihil, to be idle: omnia per nos, in person: agendi tempus, a time for action: industria in agendo: apud primos agebat, fought in the van, S.: quae continua bella agimus, are busy with, L.: (pes) natus rebus agendis, the metre appropriate to dramatic action, H.: Quid nunc agimus? what shall we do now? T.: quid agam, habeo, i. e. I know what to do, T.: quid agitur? how are you? T.: quid agis, dulcissime rerum? i. e. how are you? H.: vereor, quid agat Ino, what is to become of: quid agis? what do you mean? nihil agis, it is of no use, T.: nihil agis, dolor, quamvis, etc.: cupis abire, sed nihil agis, usque tenebo, you cannot succeed, H.: ubi blanditiis agitur nihil, O.—Esp., hoc or id agere, to give attention to, mind, heed: hocine agis, an non? are you attending? T.: id quod et agunt et moliuntur, their purpose and aim: qui id egerunt, ut gentem conlocarent, etc., aimed at this: sin autem id actum est, ut, etc., if it was their aim: summā vi agendum esse, ut, etc., L.: certiorem eum fecit, id agi, ut pons dissolveretur, it was planned, N.: Hoc age, ne, etc., take care, H.: alias res agis, you are not listening, T.: aliud agens ac nihil eius modi cogitans, bent on other plans: animadverti eum alias res agere, paid no attention: vides, quam alias res agamus, are otherwise occupied: populum aliud nunc agere, i. e. are indifferent.—To perform, do, transact: ne quid negligenter: suum negotium, attend to his own business: neque satis constabat, quid agerent, what they were at, Cs.: agentibus divina humanaque consulibus, busy with auspices and affairs, L.: per litteras agere, quae cogitas, carry on, N.: (bellum) cum feminis, Cu.: conventum, to hold an assize: ad conventūs agendos, to preside at, Cs.: census actus eo anno, taken, L.— Of public transactions, to manage, transact, do, discuss, speak, deliberate: quae (res) inter eos agi coeptae, negotiations begun, Cs.: de condicionibus pacis, treat, L.: quorum de poenā agebatur, L.— Hence, agere cum populo, of magistrates, to address the people on a law or measure (cf. agere ad populum, to propose, bring before the people): cum populo de re p.—Of a speaker or writer, to treat, discuss, narrate: id quod agas, your subject: bella per quartum iam volumen, L.: haec dum agit, during this speech, H.—In law, to plead, prosecute, advocate: lege agito, go to law, T.: causam apud iudices: aliter causam agi, to be argued on other grounds: cum de bonis et de caede agatur, in a cause relating to, etc.: tamquam ex syngraphā agere cum populo, to litigate: ex sponso egit: agere lege in hereditatem, sue for: crimen, to press an accusation: partis lenitatis et misericordiae, to plead the cause of mercy: ii per quos agitur, the counsel: causas, i. e. to practise law: me agente, while I am counsel: ii apud quos agitur, the judges; hence, of a judge: rem agere, to hear: reos, to prosecute, L.: alqm furti, to accuse of theft. —Pass., to be in suit, be in question, be at stake: non capitis eius res agitur, sed pecuniae, T.: aguntur iniuriae sociorum, agitur vis legum.—To represent, act, perform, of an orator: cum dignitate.—Of an actor: fabulam, T.: partīs, to assume a part, T.: Ballionem, the character of: gestum agere in scena, appear as actors: canticum, L. — Fig.: lenem mitemque senatorem, act the part of, L.: noluit hodie agere Roscius: cum egerunt, when they have finished acting: triumphum, to triumph, O.: de classe populi R. triumphum, over, etc.: ex Volscis et ex Etruriā, over, etc., L.: noctu vigilias, keep watch: alta silentia, to be buried in silence, O.: arbitria victoriae, to exercise a conqueror's prerogative, Cu.: paenitentiam, to repent, Cu.: oblivia, to forget, O.: gratias (poet. grates) agere, to give thanks, thank: maximas tibi gratias: alcui gratias quod fecisset, etc., Cs.: grates parenti, O. — Of time, to spend, pass, use, live through: cum dis aevom: securum aevom, H.: dies festos, celebrate: ruri vitam, L.: otia, V.: quartum annum ago et octogesimum, in my eightyfourth year: ver magnus agebat orbis, was experiencing, V.— Pass: mensis agitur hic septimus, postquam, etc., going on seven months since, T.: bene acta vita, well spent: tunc principium anni agebatur, L.: melior pars acta (est) diei, is past, V. — Absol, to live, pass time, be: civitas laeta agere, rejoiced, S.—Meton., to treat, deal, confer, talk with: quae (patria) tecum sic agit, pleads: haec inter se dubiis de rebus, V.: Callias quidam egit cum Cimone, ut, etc., tried to persuade C., N.: agere varie, rogando alternis suadendoque coepit, L.—With bene, praeclare, male, etc., to deal well or ill with, treat or use well or ill: praeclare cum eis: facile est bene agere cum eis.— Pass impers., to go well or ill with one, be well or badly off: intelleget secum esse actum pessime: in quibus praeclare agitur, si, etc., who are well off, if, etc.—Poet.: Tros Tyriusque mihi nullo discrimine agetur, will be treated, V.— Pass, to be at stake, be at hazard, be concerned, be in peril: quasi mea res minor agatur quam tua, T.: in quibus eorum caput agatur: ibi rem frumentariam agi cernentes, L.: si sua res ageretur, if his interests were involved: agitur pars tertia mundi, is at risk, O.: non agitur de vectigalibus, S.—Praegn., to finish, complete, only pass: actā re ad fidem pronius est, after it is done, L.: iucundi acti labores, past: ad impediendam rem actam, an accomplished fact, L.— Prov.: actum, aiunt, ne agas, i. e. don't waste your efforts, T.: acta agimus: Actum est, it is all over, all is lost, T.: iam de Servio actum rati, L.: acta haec res est, is lost, T.: tantā mobilitate sese Numidae agunt, behave, S.: ferocius agunt equites, L.: quod nullo studio agebant, because they were careless, Cs.: cum simulatione agi timoris iubet, Cs.—Imper. as interj, come now, well, up: age, da veniam filio, T.: en age, rumpe moras, V.: agite dum, L.: age porro, tu, cur, etc.? age vero, considerate, etc.: age, age, iam ducat: dabo, good, T.: age, sit ita factum.
    * * *
    agere, egi, actus V
    drive, urge, conduct; spend (time w/cum); thank (w/gratias); deliver (speech)

    Latin-English dictionary > agō

  • 10 perīclitor

        perīclitor ātus, ārī, dep.    [periculum], to try, prove, test, make trial of, put to the test: periclitemur, si placet, etc.: belli fortunam: periclitandae vires ingeni: periclitatis moribus amicorum, tested. —To put in peril, endanger, risk, hazard: non est in uno homine salus summa periclitanda rei p.— To try, make an attempt: cottidie quid nostri auderent, periclitabatur, Cs.— To venture, be bold, be enterprising: proeliis et periclitando tuti sunt, Ta.— To be in danger, incur danger, be imperilled, run risk: ut potius Gallorum vita quam legionariorum periclitaretur, Cs.: quid aliud quam ingeni famā periclitarer? L.: si esset in perficiendis pontibus periclitandum, Cs.
    * * *
    periclitari, periclitatus sum V DEP
    try, prove, test, make a trial of, put to the test/in peril; risk, endanger

    Latin-English dictionary > perīclitor

  • 11 audeō

        audeō ausus sum ( subj perf. ausim), ēre    [1 AV-], to venture, dare, be bold, dare to do, risk: tantum facinus, T.: nihil: fraudem, L.: ultima, desperate measures, L.: proelium, Ta.: pro vitā maiora, V.: res est audenda, L.: ausum Talia deposcunt, him who dared so much, O.: ausurum se in tribunis, quod, etc., in dealing with tribunes, L.: multo dolo audebantur, L.: audendum dextrā, now for a daring deed, V.: nil muttire, T.: alqd optare: loco cedere, S.: sapere aude, have the resolution, H.: vix ausim credere, O.: ad audendum impudentissimus: si audes, fac, etc.: nec quia audent, sed quia necesse est, pugnare, L.: Auctor ego audendi, V.: audendo potentior, Ta.: longius ausuri, Ta. — Of style: feliciter, H. — Poet.: in proelia, to be eager for battle, V.
    * * *
    audere, ausus sum V SEMIDEP
    intend, be prepared; dare/have courage (to go/do), act boldly, venture, risk

    Latin-English dictionary > audeō

  • 12 dī-micō

        dī-micō āvī    (dīmicuisse, O.), ātus, āre, to fight, struggle, contend: armis, Cs.: armis cum aliquo, N.: pro suā quisque patriā ferro, L.: in acie, in the open field, Cs.: equitatu, N.: pro te: ancipiti proelio dimicatur, Cs.: adversus se tam exiguis copiis, N.—To struggle, strive, contend: omni ratione: dimicantes competitores, rival candidates, L.—To be in conflict, be in peril, run a risk, risk, hazard: de capite, de famā: de vitā gloriae causā, to be in mortal peril: de repulsā, i. e. be in danger of defeat, Cs.: capite tuo, L.

    Latin-English dictionary > dī-micō

  • 13 periculosus

    pĕrīcŭlōsus, a, um, adj. [periculum], dangerous, hazardous, perilous (class.):

    in nosmetipsos periculosi,

    incurring danger, endangering ourselves, Cic. Att. 13, 27, 1:

    consuetudo,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    periculosum et grave bellum,

    id. Imp. Pomp. 2, 4:

    periculosum et infestum iter,

    id. Phil. 12, 10, 25:

    vulnera,

    id. ib. 14, 9, 26:

    curationes,

    id. Off. 1. 24, 83.—With dat.:

    populo Romano periculosum,

    Caes. B. G. 1, 33.— Neutr. in abl. absol.:

    juxta periculoso, ficta seu vera promeret,

    since it was equally perilous, Tac. A. 1, 6.— Neutr. plur. as subst.:

    in castris quoque periculosa fortissimis imperantur,

    Sen. Prov. 4, 8:

    inimicitiae,

    Tac. G. 21.— Sup.:

    locus,

    Cic. Phil. 7, 3, 8:

    annus,

    Liv. 27, 35:

    bellum,

    Flor. 1, 17, 5.—Hence, adv.: pĕrīcŭlōsē, dangerously, hazardously, perilously, with danger, risk, or peril (class.):

    periculose aegrotans,

    Cic. Att. 8, 2, 3:

    periculose dico,

    id. Phil. 7, 3, 8:

    periculose a paucis emi, quod multorum esset,

    Sall. J. 8, 2.— Comp.: nihilo periculosius, without any greater risk, Auct. B. Alex. 64.— Sup.: periculosissime aliquid facere, with the greatest danger, Sen. de Ira, 3, 22, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > periculosus

  • 14 capud

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > capud

  • 15 caput

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > caput

  • 16 kaput

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > kaput

  • 17 caput

        caput itis, n    [CAP-], the head: Capillus circum caput Reiectus, T.: caput obnubito, L.: capitis nives, H.: capite operto: aperire: velare, L.: abscindere cervicibus: capite demisso: attollere, O.: extollere, to become bold: breve (equi), H.: coronatum (bovis), Tb.: per caput pedesque ire, heels over head, Ct.: dux cum exercitu supra caput est, i. e. is ready to fall upon us, S.: capita conferre, to lay heads together, i. e. to confer in secret, L.: caput aut collum petere, strike at the vital parts: haec alias inter caput extulit urbes, towers, i. e. excels, V.: aliena negotia Per caput saliunt, run through the head, i. e. the mind, H.: capitis labor, mental exertion, H. — Meton., the head, top, summit, point, end, extremity: iocur sine capite (of a sacrifice), L.: in extis, O.: tignorum, Cs.: cornu duxit, donec curvata coirent capita, the ends, V. — The origin, source, spring, head (of a river), L.: caput unde erumpit Enipeus, V.: celsis caput urbibus exit, my source springs among great cities, V.—The mouth, embouchure (rare): multis capitibus in Oceanum influit, Cs.—Of plants: diducere terram ad capita, the roots, V.: papavera demisere caput, the heads, V.: capitum iugatio, branches (of the vine). — Of mountains, the summit: capita aspera montis, V. — Of persons, a head, person: ridiculum caput! T.: carum, V.: duo haec capita taeterrima: ignota, L.: di capiti ipsius reservent, for himself, V.: capiti cane talia Dardanio rebusque tuis, i. e. for Aeneas and yourself, V.: Perfidum, H.: de sacrando cum bonis capite alcuius, L.: ut caput Iovi sacraretur, L.—With numerals: capitum Helvetiorum milia CCLXIII, souls, Cs.: nullum caput Proserpina fugit, H.: in capita, to each person, L.; cf. sus Triginta capitum fetūs enixa, V.—Fig., life, physical life: Capitis periculum adire, to risk life, T.: caput obiectare periclis, V.: capitis poena, capital punishment, Cs.: certamen capitis et famae: ut capite dimices tuo, L.: caput offerre pro patriā: patrium tibi crede caput (i. e. patris vitam), O.: accusatus capitis absolvitur, of a capital crime, N.: Sthenium capite damnare.—Civil life, personality, civil rights, liberty and citizenship: capitis causae, involving citizenship: iudicium capitis: capitis deminutio, loss of civil rights, Cs.—Poet.: capitis minor, H.—Of persons, a leader, chief, guide: concitandorum Graecorum: capita nominis Latini, heads, chiefs, L.: ut se Suevorum caput credant, chief tribe, Ta.: capita coniurationis securi percussi, L.: illic est huic rei caput, author, contriver, T.: ab illo fonte et capite Socrate: corpori valido caput deerat, leader, L.: ipsum Expugnare caput, the great man himself, H. —A head, chief, capital: Thebae totius Graeciae, first city, N.: Roma, orbis terrarum, L.: castellum eius regionis, principal place, L.: Romam caput Latio esse, L.: ius nigrum, cenae caput, principal dish: fundus, vestrae pecuniae, chief source of income: caput esse artis, decere, the note, characteristic: ad consilium de re p. dandum caput est nosse rem p., first qualification: caput litterarum cum alquo, reason for corresponding: Epicuri, chief dogma: caput belli et summa, V.—In writings, a division, paragraph, chapter: legis: caput Annianum de hereditatibus, passage in the will of A.— Of money, the principal sum, capital, stock: quibus ille de capite dempsisset, reduced their debts: de capite deducite alqd, L.: Quinas hic capiti mercedes exsecet, extort sixty per centum, H.
    * * *
    head; person; life; leader; top; source/mouth (river); capital (punishment); heading; chapter, principal division

    Latin-English dictionary > caput

  • 18 sum

        sum (2d pers. es, or old ēs; old subj praes. siem, siēs, siet, sient, for sim, etc., T.; fuat for sit, T., V., L.; imperf. often forem, forēs, foret, forent, for essem, etc.; fut. escunt for erunt, C.), fuī (fūvimus for fuimus, Enn. ap. C.), futūrus ( inf fut. fore or futūrum esse, C.), esse    [ES-; FEV-]. —    I. As a predicate, asserting existence, to be, exist, live: ut id aut esse dicamus aut non esse: flumen est Arar, quod, etc., Cs.: homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt: arbitrari, me nusquam aut nullum fore: fuimus Troes, fuit Ilium, V.—Of place, to be, be present, be found, stay, live: cum non liceret Romae quemquam esse: cum essemus in castris: deinceps in lege est, ut, etc.: erat nemo, quicum essem libentius quam tecum: sub uno tecto esse, L.—Of circumstances or condition, to be, be found, be situated, be placed: Sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictūs, i. e. is attired, O.: in servitute: in magno nomine et gloriā: in vitio: Hic in noxiāst, T.: in pace, L.: (statua) est et fuit totā Graeciā summo honore: ego sum spe bonā: rem illam suo periculo esse, at his own risk: omnem reliquam spem in impetu esse equitum, L.—In 3 d pers., followed by a pron rel., there is (that) which, there are (persons) who, there are (things) which, some.—With indic. (the subject conceived as definite): est quod me transire oportet, there is a (certain) reason why I must, etc., T.: sunt item quae appellantur alces, there are creatures also, which, etc., Cs.: sunt qui putant posse te non decedere, some think: Sunt quibus in satirā videor nimis acer, H.—With subj. (so usu. in prose, and always with a subject conceived as indefinite): sunt, qui putent esse mortem... sunt qui censeant, etc.: est isdem de rebus quod dici possit subtilius: sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras, H.—With dat, to belong, pertain, be possessed, be ascribed: fingeret fallacias, Unde esset adulescenti amicae quod daret, by which the youth might have something to give, T.: est igitur homini cum deo similitudo, man has some resemblance: Privatus illis census erat brevis, H.: Troia et huic loco nomen est, L.—Ellipt.: Nec rubor est emisse palam (sc. ei), nor is she ashamed, O.: Neque testimoni dictio est (sc. servo), has no right to be a witness, T.—With cum and abl of person, to have to do with, be connected with: tecum nihil rei nobis est, we have nothing to do with you, T.: si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus.—With ab and abl of person, to be of, be the servant of, follow, adhere to, favor, side with: Ab Andriā est ancilla haec, T.: sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me, makes for me.— With pro, to be in favor of, make for: (iudicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse.—With ex, to consist of, be made up of: (creticus) qui est ex longā et brevi et longā: duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus.— To be real, be true, be a fact, be the case, be so: sunt ista, Laeli: est ut dicis, inquam: verum esto: esto, granted, V.—Esp. in phrases, est ut, it is the case that, is true that, is possible that, there is reason for: sin est, ut velis Manere illam apud te, T.: est, ut id maxime deceat: futurum esse ut omnes pellerentur, Cs.: magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut reformidet, etc., i. e. he has more reason for being troubled... than for dreading, etc.: ille erat ut odisset defensorem, etc., he certainly did hate.—In eo esse ut, etc., to be in a condition to, be possible that, be about to, be on the point of ( impers. or with indef subj.): cum iam in eo esset, ut in muros evaderet miles, when the soldiers were on the point of scaling, L.: cum res non in eo essent ut, etc., L.—Est ubi, there is a time when, sometimes: est, ubi id isto modo valeat.—Est quod, there is reason to, is occasion to: etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem, I have more reason to: est quod referam ad consilium: sin, etc., L.: non est quod multa loquamur, H.—Est cur, there is reason why: quid erat cur Milo optaret, etc., what cause had Milo for wishing? etc.—With inf, it is possible, is allowed, is permitted, one may: Est quādam prodire tenus, si non datur ultra, H.: scire est liberum Ingenium atque animum, T.: neque est te fallere quicquam, V.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, L.: est videre argentea vasa, Ta.: fuerit mihi eguisse aliquando tuae amicitiae, S.—Of events, to be, happen, occur, befall, take place: illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo: Amabo, quid tibi est? T.: quid, si... futurum nobis est? L.— To come, fall, reach, be brought, have arrived: ex eo tempore res esse in vadimonium coepit: quae ne in potestatem quidem populi R. esset, L.—    II. As a copula, to be: et praeclara res est et sumus otiosi: non sum ita hebes, ut istud dicam: Nos numerus sumus, a mere number, H.: sic, inquit, est: est ut dicis: frustra id inceptum Volscis fuit, L.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses: quod in maritimis facillime sum, am very glad to be.—With gen part., to be of, belong to: qui eiusdem civitatis fuit, N.: qui Romanae partis erant, L.: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus, L.— With gen possess., to belong to, pertain to, be of, be the part of, be peculiar to, be characteristic of, be the duty of: audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc., who possess: ea ut civitatis Rhodiorum essent, L.: Aemilius, cuius tum fasces erant, L.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota esse, were devoted to, L.: negavit moris esse Graecorum, ut, etc.—With pron possess.: est tuum, Cato, videre quid agatur: fuit meum quidem iam pridem rem p. lugere.—With gerundive: quae res evertendae rei p. solerent esse, which were the usual causes of ruin to the state: qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent, L.— With gen. or abl. of quality, to be of, be possessed of, be characterized by, belong to, have, exercise: nimium me timidum, nullius consili fuisse confiteor: Sulla gentis patriciae nobilis fuit, S.: civitas magnae auctoritatis, Cs.: refer, Cuius fortunae (sit), H.: nec magni certaminis ea dimicatio fuit, L.: bellum variā victoriā fuit, S.: tenuissimā valetudine esse, Cs.: qui capite et superciliis semper est rasis.—With gen. or abl. of price or value, to be of, be valued at, stand at, be appreciated, cost: videtur esse quantivis preti, T.: ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit: magni erunt mihi tuae litterae: sextante sal et Romae et per totam Italiam erat, was worth, L.—With dat predic., to express definition or purpose, to serve for, be taken as, be regarded as, be felt to be: vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere, ought to be regarded as: eo natus sum ut Iugurthae scelerum ostentui essem, S.: ipsa res ad levandam annonam impedimento fuerat, L.—With second dat of pers.: quo magis quae agis curae sunt mihi, T.: illud Cassianum, ‘cui bono fuerit,’ the inquiry of Cassius, ‘ for whose benefit was it ’: haec tam parva civitas praedae tibi et quaestui fuit.— To be sufficient for, be equal to, be fit: sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc., L.: ut divites conferrent, qui oneri ferendo essent, such as were able to bear the burden, L.: cum solvendo aere (old dat. for aeri) alieno res p. non esset, L.—With ellips. of aeri: tu nec solvendo eras, wast unable to pay.—With ad, to be of use for, serve for: res quae sunt ad incendia, Cs.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime.—With de, to be of, treat concerning, relate to: liber, qui est de animo.—In the phrase, id est, or hoc est, in explanations, that is, that is to say, I mean: sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur: vos autem, hoc est populus R., etc., S.
    * * *
    highest, the top of; greatest; last; the end of

    Latin-English dictionary > sum

  • 19 accipiō

        accipiō cēpī, ceptus, ere    [ad+capio], to take without effort, receive, get, accept. — Of voluntary taking, to take, accept, take into possession, receive: obsides, Cs.: divitias, N.: aliquid a patre, inherit, N.: suspitio acceptae pecuniae ob rem iudicandam (of a bribe): pecuniam per Volcatium, by the hands of: alqm gremio, V.: milites urbe tectisve, L.: sucos ore aut volnere, O. — Fig.: oculis aut pectore noctem, V.—To admit, let in: armatos in arcem, L.: alqm in amicitiam: (parentes) in civitatem, to citizenship, L.— To take under protection: (virginem) accepi, acceptam servabo, T.: taedā accepta iugali, i. e. wedded, O.—To receive as a guest, entertain, welcome: Laurentes nymphae, accipite Aenean, V.: quam Delos orantem accepit, O.: (eum) in vestram fidem, into your confidence.— Ironically, to entertain, deal with, treat: indignis modis, T.: quo te modo accepissem, nisi iratus essem: eum male acceptum... coegit, etc. (of a defeated enemy), N.—In busines, to collect (money): a praetore pecuniam. — acceptus, P., received, collected: accepta pecunia. — Esp. in the phrase, referre acceptum (alqd), to credit, give credit for: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli, entered to the credit of inheritance, i. e. owe to bequests: alcui vitam suam referre acceptam, acknowledge that he owes his life, etc.: salutem imperi uni omnes acceptam relaturos, Cs. — In law: sponsionem acceptam facere, to discharge the bond, acknowledge payment of the sponsio.—Of involuntary taking, to receive, get, be the recipient of, take, submit to, suffer, bear: volnera tergo, V.: graviore volnere accepto, Cs.: cum semel accepit solem (leo), has felt the power of, H.: hunc metum, i. e. take this risk, T.: contumeliam, T. — Esp. of places, to admit, take in, receive, open to: Strophadum me litora primum Accipiunt, V.: nullae eum urbes accipiunt, nulla moenia, L.: illum unda accipit sinu vasto, V. — Fig., of perception and thought: quae accepi auribus, T.: mandata auribus: quem ipse accepi oculis animoque sensum, hunc, etc., the impression I received.—In gen., to take, hear, attend to, perceive, understand, learn: Accipe nunc Danaum insidias, listen to, V.: sicut ego accepi, as I have heard, S.: ut accepi a senibus: accipite... veterem orationem Archytae: quae postea acciderant, Cs.: reliquos ne famā quidem acceperunt, have not heard of them, Cs.: si te aequo animo ferre accipiet, T.: hoc sic fieri solere accepimus: ex parente ita accepi, munditias mulieribus convenire, S.: ut celeriter acciperet quae tradebantur, understood, N.— Absol: non recte accipis, T.: volenti animo de ambobus acceperant, had eagerly welcomed news of both, S.—In partic., of a word or pledge, take: accipe daque fidem, i. e. exchange solemn assurances, V.—Praegn., to take, interpret, explain: ad contumeliam omnia, to regard as an insult, T.: his in maius acceptis, being exaggerated, L.: hoc in bonam partem, take kindly: alqd durius: facinus severe accipere, with displeasure: aliter tuom amorem atque est, T.: aequo animo, S. — Accipere aliquid in omen, to regard a thing as an omen, accept the omen: id a plerisque in omen magni terroris acceptum, L.; but accipere omen, to receive as a ( favorable) omen, L.—With ellips. of omen: Accipio, adgnoscoque deos, I accept ( the omen) and, etc., V.—To accept, be satisfied with, approve: dos, Pamphile, est decem talenta. Pam. Accipio, T.: ‘equi te esse feri similem, dico.’ Ridemus et ipse Messius, ‘accipio,’ I allow it, exactly so, H.: ab hoste armato condicionem, Cs.— To take upon one, undertake, assume, undergo: bellum, quod novus imperator noster accipiat, in which... succeeds to the command: causam: eos (magistratūs): iudicium (of the defendant), stand the trial: iudicium accipere pro Quinctio, i. e. agree for Q. to stand trial.
    * * *
    accipere, accepi, acceptus V TRANS
    take, grasp, receive, accept, undertake; admit, let in, hear, learn; obey

    Latin-English dictionary > accipiō

  • 20 discrimen

    discrīmen, ĭnis, n. [contr. from discerimen à discerno; cf. crimen from cerno], lit., that which separates or divides two things from each other (for syn. cf.: differentia, discrepantia, diversitas, distantia); hence,
    I.
    Lit., an intervening space, interval, distance, division, separation:

    cum (duo maria) pertenui discrimine separarentur,

    Cic. Agr. 2, 32, 87:

    minimum quos inter et hostem Discrimen murus clausaque porta facit,

    Ov. Pont. 1, 8, 62:

    aequo discrimine,

    Lucr. 5, 690; Verg. A. 5, 154:

    parvum leti,

    Ov. M. 7, 426; Verg. A. 9, 143:

    dare discrimina costis,

    i. e. to separate them, id. ib. 10, 382:

    quae (sc. littera F) inter discrimina dentium efflanda est,

    Quint. 12, 10, 29:

    agminum,

    Curt. 4, 12 fin.:

    ungulae,

    Col. 6, 15 fin.:

    comae,

    Ov. A. A. 2, 302; and in like manner poet.: telluris pectitae, i. e. furrow, Col. Poët. 10, 94; Claud. Nupt. Honor. 103:

    medium luci,

    Grat. Cyneg. 486.—Hence, med. t. t., the dividing membrane, the midriff, diaphragm, Cael. Aur. Tard. 2, 11, 127; 5, 10, 124 al.—
    II.
    Trop. (so most frequent).
    A.
    In gen., a distinction, difference: amabat omnes, nam discrimen non facit, Lucil. ap. Non. 282, 27:

    iste, qui omnia jura pretio exaequasset omniumque rerum delectum atque discrimen pecunia sustulisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 50; cf.:

    officia tollebantur delectu omni et discrimine remoto,

    id. Fin. 4, 25, 69:

    sit hoc discrimen inter gratiosos cives atque fortes, ut illi, etc.,

    id. Balb. 21 fin.:

    sine ullo sexus discrimine,

    Suet. Calig. 8; cf.:

    rapti per agros viatores sine discrimine liberi servique,

    id. Aug. 32:

    omisso sui alicuique discrimine,

    Liv. 5, 55:

    divinarum humanarumque rerum,

    id. 5, 40:

    recti pravique,

    Quint. 12, 3, 7:

    vocum,

    id. 1, 5, 25; cf.

    so of the different tones of the strings: septem discrimina vocum,

    Verg. A. 6, 646 et saep.— Poet.:

    tenues parvi discriminis umbrae,

    i. e. of easy gradation, Ov. M. 6, 62. —
    B.
    In partic.
    1.
    With respect to disputed matters, which are to be distinguished between, and thus decided upon, the decisive point, turning-point, critical moment, determination, decision:

    quoniam res in id discrimen adducta est, utrum ille poenas rei publicae luat, an nos serviamus,

    to this point, Cic. Phil. 3, 11, 29; cf.:

    ea res nunc in discrimine versatur, utrum... an, etc.,

    id. Quint. 30, 92; Liv. 29, 17:

    vicit disciplina militaris, vicit imperii majestas, quae in discrimine fuerunt, an ulla post hanc diem essent,

    id. 8, 35, 4: haec et his similia haud in magno equidem ponam discrimine, shall not regard as of great moment, id. praef. §

    8: postquam adesse discrimen ultimum belli animadvertit,

    id. 44, 23:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt,

    abandon the most decisive points, Quint. 6, 4, 17 et saep.— Poet.:

    experiar, deus hic, discrimine aperto, An sit mortalis,

    the test, Ov. M. 1, 222.—
    2.
    Transf., a dangerous, decisive moment, crisis, dangerous condition; risk, danger, hazard:

    in ipso discrimine periculi aliquem destituere,

    Liv. 6, 17; so,

    periculi,

    id. 8, 24: in summo rem esse discrimine, * Caes. B. G. 6, 38, 2; cf.:

    adducta est res in maximum periculum et extremum pene discrimen,

    Cic. Phil. 7, 1:

    salus sociorum summum in periculum ac discrimen vocatur,

    id. de Imp. Pomp. 5, 12:

    in extremo discrimine ac dimicatione fortunae,

    id. Sull. 28:

    in veteris fortunae discrimen adducitur,

    id. Mur. 27, 55; cf.:

    aliquem in discrimen capitis adducere,

    id. Deiot. 1, 2; so,

    capitis,

    Quint. 11, 1, 49:

    si ei subito sit allatum periculum discrimenque patriae,

    Cic. Off. 1, 43, 154:

    rem publicam in discrimen committere,

    Liv. 8, 32; 33, 7; cf.:

    fuitque dies illa tenebrarum et discriminis,

    Vulg. Esth. 11, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > discrimen

См. также в других словарях:

  • The Risk Pool — Infobox Book | name = The Risk Pool image caption = Front cover of the 1st edition author = Richard Russo country = United States language = English genre = Novel, Bildungsroman publisher = Random House (hardcover) Vintage (paperback) release… …   Wikipedia

  • Run the Risk — was a BBC1 children s show, which aired from 1992 until the end of 1997. It was usually aired in Saturday mornings during Live Kicking. It was presented by Peter Simon for the entire run alongside Shane Ritchie, John Eccleston and Bobby Davro,… …   Wikipedia

  • run a/the risk of doing sth — ► to be in a situation in which there is the possibility that something bad might happen: »A company without good customer service runs the risk of losing its customers good will. Main Entry: ↑run …   Financial and business terms

  • run the risk of doing sth — run a/the risk of doing sth ► to be in a situation in which there is the possibility that something bad might happen: »A company without good customer service runs the risk of losing its customers good will. Main Entry: ↑run …   Financial and business terms

  • encounter the risk — index bet Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • incur the risk — index bet Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • run the risk — index bet Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Risk — takers redirects here. For the Canadian television program, see Risk Takers. For other uses, see Risk (disambiguation). Risk is the potential that a chosen action or activity (including the choice of inaction) will lead to a loss (an undesirable… …   Wikipedia

  • Risk aversion — is a concept in psychology, economics, and finance, based on the behavior of humans (especially consumers and investors) while exposed to uncertainty. Risk aversion is the reluctance of a person to accept a bargain with an uncertain payoff rather …   Wikipedia

  • Risk assessment — is a common first step in a risk management process. Risk assessment is the determination of quantitative or qualitative value of risk related to a concrete situation and a recognized threat. Quantitative risk assessment requires calculations of… …   Wikipedia

  • Risk factors for breast cancer — Risk factors of breast cancer may be divided into preventable and non preventable. Their study belongs in the field of epidemiology. Breast cancer, like other forms of cancer, is considered to result from multiple environmental and hereditary… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»